قـــلــــم

به یاری شما نیازمندیم...

شرط اول: علم به قانون چون حکومت اسلام حکومت قانون است، براى زمامدار علم به قوانین لازم مى‏باشد. چنان که در روایت آمده است. نه فقط براى زمامدار، بلکه براى همه افراد، هر شغل یا وظیفه و مقامى داشته باشند، چنین علمى ضرورت دارد. منتها حاکم باید افضلیت علمى داشته باشد. ائمه ما براى امامت خودشان به همین مطلب استدلال کردند که امام باید فضل بر دیگران داشته باشد.[1] اشکالاتى هم که علماى شیعه بر دیگران نموده‏اند در همین بوده که فلان حکم را از خلیفه پرسیدند نتوانست جواب بگوید، پس لایق خلافت و امامت نیست. فلان کار را برخلاف احکام اسلام انجام داد، پس لایق امامت نیست.[2] «قانون دانى» و «عدالت» از نظر مسلمانان شرط و رکن اساسى است. چیزهاى دیگر در آن دخالت و ضرورت ندارد؛ مثلًا علم به چگونگى ملائکه، علم به این که صانع تبارک و تعالى داراى چه اوصافى است، هیچ یک در موضوع امامت دخالت ندارد. چنان که اگر کسى همه علوم طبیعى را بداند و تمام قواى طبیعت را کشف کند یا موسیقى را خوب بلد باشد، شایستگى خلافت را پیدا نمى‏کند و نه به این وسیله بر کسانى که قانون اسلام را مى‏دانند و عادلند نسبت به تصدى حکومتْ اولویت پیدا مى‏کند. ... عقل همین اقتضا را دارد؛ زیرا حکومت اسلامى حکومت قانون است، نه خودسرى و نه حکومت اشخاص بر مردم. اگر زمامدار مطالب قانونى را نداند، لایق حکومت نیست؛ چون اگر تقلید کند، قدرت حکومت شکسته مى‏شود و اگر نکند، نمى‏تواند حاکم و مجرى قانون اسلام باشد.[3] ------- پانویس: 1. نهج البلاغه، خطبه 172. 2. کشف المراد فى شرح تجریدالاعتقاد، علامه حلى، مقصد پنجم، مسئله ششم. 3. امام خمینی، ولایت فقیه، ص48. www.mfso.ir معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه www.mfpo.ir مرکز فرهنگی پژوهشی اوقاف

هدف های عالی امیرالمؤمنین علیه السلام حضرت درباره این که چرا حاکم و فرمانده و عهده‏دار کار حکومت شده، تصریح مى‏کند که براى هدف هاى عالى؛ براى این که حق را برقرار کند و باطل را از میان ببرد. فرمایش امام این است که خدایا تو مى‏دانى ما براى به دست آوردن منصب و حکومت قیام نکرده‏ایم؛ بلکه مقصود ما نجات مظلومین از دست ستمکاران است. آنچه مرا وادار کرد که فرماندهى و حکومت بر مردم را قبول کنم، این بود که «خداى تبارک و تعالى از علما تعهد گرفته و آنان را موظف کرده که بر پرخورى و بهره‏مندى ظالمانه ستمگران و گرسنگى جانکاه ستم دیدگان سکوت ننمایند. یا مى‏فرماید: اللّهُمّ، إِنّکَ تَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ یَکُنِ الّذى کانَ مِنّا مُنافَسَةً فِى سُلْطانٍ، وَ لَا الْتِماسَ شَیْ‏ء مِنْ فُضُولِ الْحُطامِ. <"color="#003188>(خدایا، تو خوب مى‏دانى که آنچه از ما سر زده و انجام شده، رقابت براى به دست گرفتن قدرت سیاسى یا جستجوى چیزى از اموال ناچیز دنیا نبوده است). و بلافاصله درباره این که پس او و یارانش به چه منظور کوشش و تلاش مى‏کرده‏اند مى‏فرماید: وَ لکِنْ لِنَرُدَّ الْمَعالِمَ مِنْ دینِکَ، نُظْهِرَ الْإصلاحَ فِى بِلادِکَ فَیَأْمَنَ الْمَظلوُمُونَ مِنْ عَبادِکَ، وَ تقامَ الْمُعَطَّلَةُ مِنْ حُدُودِکَ.[1] <"color="#003188>(بلکه براى این بود که اصول روشن دینت را بازگردانیم و به تحقق رسانیم و اصلاح را در کشورت پدید آوریم؛ تا درنتیجه آن بندگان ستمدیده‏ات ایمنى یابند و قوانین (یا قانون جزاى) تعطیل شده و بى‏اجرا مانده‏ات به اجرا درآید و برقرار گردد).[2] ------- پانویس: 1. نهج البلاغه، «خطبه 3» (شقشقیه). 2. امام خمینی، ولایت فقیه، ص56. www.mfso.ir معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه www.mfpo.ir مرکز فرهنگی پژوهشی اوقاف

وسیله یا مقام معنوی؟ بدیهى است تصدى حکومتْ به دست آوردن یک وسیله است؛ نه این که یک مقام معنوى باشد؛ زیرا اگر مقام معنوى بود، کسى نمى‏توانست آن را غصب کند یا رها سازد. هرگاه حکومت و فرماندهى وسیله ی اجراى احکام الهى و برقرارى نظام عادلانه اسلام شود، قدر و ارزش پیدا مى‏کند و متصدى آن صاحب ارجمندى و معنویت بیشتر مى‏شود. بعضى از مردم چون دنیا چشمشان را پر کرده، خیال مى‏کنند که ریاست و حکومت فى نفسه براى ائمه علیه السلام شأن و مقامى است، که اگر براى دیگرى ثابت شد دنیا به هم مى‏خورد. حال آنکه نخست وزیر شوروى یا انگلیس و رئیس جمهور امریکا حکومت دارند، منتها کافرند. کافرند، اما حکومت و نفوذ سیاسى دارند و این حکومت و نفوذ و اقتدار سیاسى را وسیله کامروایى خود از طریق اجراى قوانین و سیاست هاى ضدانسانى مى‏کنند. ائمه و فقهاى عادل موظفند که از نظام و تشکیلات حکومتى براى اجراى احکام الهى و برقرارى نظام عادلانه اسلام و خدمت به مردم استفاده کنند. صِرف حکومت براى آنان جز رنج و زحمت چیزى ندارد؛ منتها چه بکنند؟ مأمورند انجام وظیفه کنند. ------- پانویس: امام خمینی، ولایت فقیه، ص55. www.mfso.ir معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه www.mfpo.ir مرکز فرهنگی پژوهشی اوقاف

کفش امیرالمؤمنین علیه السلام عهده‏دار شدن حکومت فى حدذاته شأن و مقامى نیست؛ بلکه وسیله انجام وظیفه اجراى احکام و برقرارى نظام عادلانه اسلام است. حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام درباره نفس حکومت و فرماندهى به ابن عباس فرمود: این کفش چقدر مى‏ارزد؟ گفت: هیچ. فرمود: فرماندهى بر شما نزد من از این هم کم ارزش تر است؛ مگر این که به وسیله فرماندهى و حکومت بر شما بتوانم حق (یعنى قانون و نظام اسلام) را برقرار سازم و باطل (یعنى قانون و نظامات ناروا و ظالمانه) را از میان بردارم. [1] پس، نفس حاکم‏شدنْ و فرمانروایى وسیله‏اى بیش نیست و براى مردان خدا اگر این وسیله به کار خیر و تحقق هدف هاى عالى نیاید، هیچ ارزش ندارد. لذا در خطبه نهج البلاغه مى‏فرماید: «اگر حجت بر من تمام نشده و ملزم به این کار نشده بودم، آن را (یعنى فرماندهى و حکومت را) رها مى‏کردم».[2] ------- پانویس: 1. نهج البلاغه، «خطبه 33». 2. امام خمینی، ولایت فقیه، ص55. www.mfso.ir معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه www.mfpo.ir مرکز فرهنگی پژوهشی اوقاف

تشریفات زائد اداری از طرف دیگر، تشکیلات ادارى زائد و طرز اداره توأم با پرونده‏سازى و کاغذبازی که از اسلام بیگانه است، خرج هایى بر بودجه مملکت تحمیل مى‏کند که از خرج هاى حرام نوع اول [1] کمتر نیست. این سیستم ادارى از اسلام بعید است. این تشریفات زائد که براى مردم جز خرج و زحمت و معطلى چیزى ندارد از اسلام نیست. مثلًا آن طرزى که اسلام براى احقاق حقوق و حل و فصل دعاوى و اجراى حدود و قانون جزا تعیین کرده است بسیار ساده و عملى و سریع است. آن وقت که آیین دادرسى اسلام معمول بود، قاضى شرع در یک شهر با دو سه نفر مأمور اجرا و یک قلم و دوات فصل خصومات مى‏کرد و مردم را به سراغ کار و زندگى مى‏فرستاد. اما حالا این تشکیلات ادارى دادگسترى و تشریفاتِ آن خدا مى‏داند چقدر زیاد است و تازه هیچ کارى هم از پیش نمى‏برد. این هاست که مملکت را محتاج مى‏کند و جز زحمت و معطلى اثرى ندارد.[2] ------- پانویس: 1. ریخت وپاش ها و اختلاس ها. 2. امام خمینی، ولایت فقیه، ص47. www.mfso.ir معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه www.mfpo.ir مرکز فرهنگی پژوهشی اوقاف